Στην Ελλάδα οι γιορτινές μέρες , αποτελούσαν ανέκαθεν μια ιδανική αφορμή για ατελείωτα οικογενειακά και φιλικά τραπέζια. Γεγονός που τις περισσότερες φορές μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση θερμιδογόνων και άκρως λιπαρών γευμάτων. Στην περίπτωση δε, που ένα άτομο με διαβήτη πρέπει να ανταποκριθεί σε τέτοια καλέσματα, η ρύθμιση του σακχάρου, τέτοιες μέρες φαντάζει κάπως δύσκολη.
Ότι πρέπει να γνωρίζετε, για τον γλυκαιμικό δείκτη, αν είστε αθλητές, ασθενείς η απλά θέλετε να παραμείνετε για πάντα αδύνατοι!
Ως ορισμός, γλυκαιμικός δείκτης είναι ένας δείκτης, που υπολογίζει την ταχύτητα απελευθέρωσης γλυκόζης στο αίμα κατά την κατανάλωση υδατανθρακούχων τροφών. Συγκεκριμένα, μετριέται η αύξηση του σακχάρου του αίματος, που ορίζεται ως γλυκαιμική απόκριση, δύο ώρες μετά τη χορήγηση 50 γρ. υδατανθράκων. Το αποτέλεσμα συγκρίνεται με τη γλυκαιμική απόκριση μετά από χορήγηση 50 γρ. γλυκόζης σε δύο ώρες που είναι το απόλυτο 100. Έτσι, μια τροφή με γλυκαιμικό δείκτη 55 σημαίνει ότι δύο ώρες μετά τη λήψη της, το σάκχαρο θα φτάσει στο 55% σε σχέση με τη λήψη γλυκόζης.
Ο γλυκαιμικός δείκτης παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ρύθμιση του βάρους αλλά και στην γενικότερη κατάσταση υγείας ενός ατόμου. Απότομηαύξηση του σακχάρου του αίματος ακολουθείται από απότομη αύξηση της ινσουλίνης, που με την σειρά της οδηγεί σε αύξηση του όγκου των λιποκυττάρων στον οργανισμό δηλαδή αύξηση του συνολικού και κοιλιακού λίπους στο σώμα.
Επιπλέον η απότομη αύξηση της γλυκόζης ακολουθείται από την απότομη πτώση της, λόγω της ινσουλίνης και του έντονου αισθήματος πείνας. Εκεί οφείλεται το γεγονός, ότι όταν τρώμε γλυκό μετά από λίγες ώρες πεινάμε πολύ, ενώ όταν τρώμε τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες παραμένουμε χορτάτοι για περισσότερες ώρες.
Όσο αφορά την γενικότερη επίπτωση στην υγεία των ατόμων που καταναλώνουν τρόφιμα με αυξημένο γλυκαιμικό δείκτη, πρέπει να τονιστεί πως, μακροχρόνια λήψη τροφών με αυξημένο γλυκαιμικό δείκτη, σε μεγάλες ποσότητες, οδηγεί τον οργανισμό σε αντίσταση στην ινσουλίνη, κάτι που έχει ως συνέπεια την εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ αλλά και την απότομη αύξηση των τριγλυκεριδίων στο αίμα αλλά και την εναπόθεση του λίπους στην κοιλιακή χώρα, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει πληθώρα καρδιαγγειακών προβλημάτων στην συνέχεια.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και περιπτώσεις που η κατανάλωση τροφών με αυξημένο γλυκαιμικό δείκτη κρίνεται απαραίτητη. Συγκεκριμένα στους αθλητές, έχει αποδειχτεί, ότι 15-60 λεπτά μετά την προπόνηση αυξάνεται η ινσουλίνη ανεξάρτητα από τη λήψη τροφής. Σε αυτό το χρονικό διάστημα το αίμα πρέπει να περιέχει αυξημένη ποσότητα γλυκόζης, ώστε η ινσουλίνη να «σπρώξει» τη γλυκόζη μέσα στο μυϊκό κύτταρο. Αυτό το χρονικό περιθώριο είναι ιδανικό, γιατί εξυπηρετείται και από την αυξημένη αιμάτωση των μυϊκών κυττάρων, τα οποία είναι διψασμένα για ενέργεια. Τότε πρέπει οι αθλητές να επιλέγουν και να καταναλώνουν άμεσα τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, ώστε να καταφέρουν να καλύψουν τουλάχιστον το 60-80% της ενέργειας που έχασαν κατά την προπόνηση και να γίνει σωστή αποκατάσταση των αποθηκών γλυκογόνου. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι θεμιτή η κατανάλωση υδατανθρακούχων αθλητικών ποτών, ώστε να εξαλειφτεί η αφυδάτωση και να καλυφθούν οι αυξημένες απαιτήσεις σε ενέργεια.
Η άλλη περίπτωση που απαιτούνται τρόφιμα με αυξημένο γλυκαιμικό δείκτη, όπως ώριμα φρούτα και χυμοί, είναι σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, (κυρίως αυτοί που κάνουν χρήση ινσουλίνης) μόνο όταν παρουσιάσουν έντονη υπογλυκαιμία δηλαδή η τιμή του σακχάρου στο αίμα να είναι <50 mg/dl. Η παρέμβαση σ’ αυτή τη περίπτωση πρέπει να είναι άμεση.
Τέλος είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε πως ο γλυκαιμικός δείκτης μιας τροφής εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και η τιμή του μπορεί να παρουσιάσει αρκετές διακυμάνσεις για το ίδιο τρόφιμο. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το γλυκαιμικό δείκτη ενός τροφίμου είναι οι εξής 4:
